غلامرضا قهاری؛ امیر گندمکار
چکیده
در کشورهای توسعه نیافته و کمتر توسعه یافته مناطق خشک، برای تأمین آب مورد نیاز، سادهترین راه یعنی برداشت از سفرههای آب زیرزمینی انتخاب میشود. پیآمد منفی این نوع برداشت در بخش کمیت منابع آب، روشن و ملموس است. پخش سیلاب یکی از راهکارهای مدیریت منابع آب در مناطق خشک و نیمهخشک است که میتواند تأثیرات مثبتی بر منابع آب زیرزمینی ...
بیشتر
در کشورهای توسعه نیافته و کمتر توسعه یافته مناطق خشک، برای تأمین آب مورد نیاز، سادهترین راه یعنی برداشت از سفرههای آب زیرزمینی انتخاب میشود. پیآمد منفی این نوع برداشت در بخش کمیت منابع آب، روشن و ملموس است. پخش سیلاب یکی از راهکارهای مدیریت منابع آب در مناطق خشک و نیمهخشک است که میتواند تأثیرات مثبتی بر منابع آب زیرزمینی داشته باشد. این پژوهش، سعی بر نشان دادن تأثیر پخش سیلاب بر کمیت آبهای زیرزمینی منطقه گربایگان فسا دارد. با بررسی دادههای ماهانه سطح آب چهار چاه پیزومتری از سال 1371 تا سال 1392، تغییرات سالانه چاهها تعیین شد. روند عمومی سطح آب زیرزمینی دشت، بهرغم عملکرد پخش سیلاب، حالت نزولی را نشان میدهد. بنابراین، برای اینکه نقش پخش سیلاب در تغذیه آبخوان نشان داده شود، تغییرات سطح آب زیرزمینی در سالهای با افزایش سیلاب و همچنین، سالهای با کاهش سیلاب بررسی شد. نتایج نشان میدهد که کمترین افت مربوط به پیزومترهای یک و سه میباشد. پیزومتر یک بهعلت تأثیر گسل و پیزومتر سه بهعلت تأثیر پخش سیلاب، کمترین افت را نشان میدهند. نتایج حاصل از تحلیل آماری مؤلفههای اصلی بر روی دادههای سطح آب چهار پیزومتر بهصورت ماهانه نشان میدهد که مؤلفه اول با بیان بیش از 83 درصد از پراش دادهها، مهمترین و مؤثرترین شاخص افت سطح آب در منطقه میباشد. مرتبسازی بارهای مؤلفههای اصلی بر اساس مؤلفه اول، نشاندهنده میزان افت زیاد در پیزومترهای دو و چهار میباشد که با نتایج حاصل از بررسی نقشه هم افت دشت مطابقت دارد. پیزومتر دو بهعلت اثر تبخیر و تعرق درختان جنگلی و پیزومتر چهار بهعلت استحصال بیش از حد آب کشاورزی در آن محدوده، بیشترین افت را نشان میدهند.